Triduum Paschale to w tradycji chrześcijańskiej trzy dni poprzedzające Zmartwychwstanie: Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota. Obchody Triduum Paschalnego to najważniejszy czas dla katolików.
Słowo „triduum” pochodzi z języka łacińskiego i oznacza „trzy dni”, jednak nie chodzi tu o tylko określenie liczby dni poprzedzających Wielkanoc – Wielki Czwartek, Piątek i Sobotę – ale także o fazy odkupienia za grzechy, czyli:
– ostatnia wieczerza,
– śmierć Jezusa na krzyżu,
– zmartwychwstanie.
Wielki Czwartek
W Wielki Czwartek rozpoczyna się Triduum Paschalne. W kościołach na całym świecie celebrowana jest tylko jedna uroczysta msza – tzw. Msza Wieczerzy Pańskiej upamiętniająca Ostatnią Wieczerzę Pańską. Od momentu jej rozpoczęcia kończy się okres Wielkiego Postu i rozpoczyna się Triduum Paschalne.
W czasie śpiewu „Chwała na wysokości” w kościołach biją dzwony. Podczas tej wyjątkowej mszy kapłani obmywają nogi 12 mężczyznom, co symbolizuje pokorę Jezusa Chrystusa i jego poniżenie. Następnie kapłan przenosi Najświętszy Sakrament do tzw. ciemnicy, gdzie następnie odbywa się adoracja w ciszy. To symbol modlitwy Jezusa w ogrodzie oliwnym i wdzięczności za ustanowienie Eucharystii.
W Wielki Czwartek w kościołach milkną dzwony a do końca Wielkiego Tygodnia używa się drewnianych kołatek czy „klekotek”.
W Wielki Czwartek wspominane są ostatnie chwile Jezusa przed śmiercią na krzyżu. Tego dnia w kościele katolickim wspomina się także wszystkich kapłanów, ponieważ podczas Ostatniej Wieczerzy nie tylko został ustanowiony sakrament Eucharystii, ale również sakrament kapłaństwa. Wierni modlą się za księży oraz w intencji nowych powołań kapłańskich. Odprawiane są Msze Św. Krzyżma, podczas których biskupi poszczególnych diecezji konsekrują oleje święte a księża odnawiają przyrzeczenia złożone po ukończeniu seminarium duchownego.
Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego oraz wytycznymi Episkopatu Polski wierni Kościoła katolickiego nie są zobowiązani do udziału we Mszy Św. w Wielki Czwartek. Kapłani zachęcają jednak do udziału w uroczystościach.
Wielki Piątek
Drugim dniem Triduum Paschalnego jest Wielki Piątek – dzień śmierci Jezusa Chrystusa.
Wielki Piątek to jedyny dzień w całym roku liturgicznym, gdy nie odbywa się Msza Święta. Nie udziela się także sakramentów za wyjątkiem namaszczenia chorych. W kościołach odprawiana jest tylko liturgia Męki Pańskiej.
Liturgię tego dnia poprzedzają nabożeństwa Drogi Krzyżowej. W Wielki Piątek odbywa się tzw. przeproszenie krzyża – wierni adorują drzewo krzyża będące symbolem zbawienia. Następnie Najświętszy Sakrament przeniesiony zostaje do symbolicznego Grobu Pańskiego. W Wielki Piątek od samego rana gospodyni podnosiła pierzyny i smagała domowników po nogach rózgą, mówiąc „Boże rany Boże rany mój Jezu Kochany”.
W Wielki Piątek obowiązuje post ścisły. Oznacza on obowiązek poszczenia zarówno ilościowego, jak i jakościowego. W praktyce oznacza to, że można zjeść trzy posiłki, w tym jeden do syta i dwa skromne. Nie należy jednak jeść mięsa, natomiast ryby – wolno. Przestrzeganie postu ścisłego nie dotyczy wszystkich. Do postu jakościowego zobligowani są wszyscy wierni, którzy ukończyli 14. lat. Z kolei do zachowania postu ilościowego zobowiązani są katolicy między 18. a 60. rokiem życia.
Wielka Sobota
W Wielką Sobotę – ostatni dzień Triduum Paschalnego – także nie odbywa się Msza Święta. Tego dnia kościół milczy, wierni skupiają się przy Grobie Pańskim na modlitwie i adoracji Chrystusa złożonego do grobu. Zgodnie z tradycją w Wielką Sobotę wierni święcą pokarmy – to tzw. święconka – oraz odwiedzają Grób Pański.
Wielka Sobota często jest mylnie określana jako Wigilia Paschalna. W rzeczywistości obchody Wigilii Paschalnej rozpoczynają się dopiero po zmroku, kiedy to odbywa się liturgia Wigilii Paschalnej, podczas której poświęcona zostaje woda i ogień. Uczestnicy liturgii odnawiają także przyrzeczenia chrzcielne. W wielu parafiach dzieci przyjmują sakrament chrztu świętego. Kończy się adoracja przy Grobie Pańskim.
Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do tabernakulum, złożoną w grobie figurę Chrystusa zdjętego z krzyża należy przykryć białym płótnem. Obok pojawia się posąg Chrystusa zmartwychwstałego. To jedna z najbardziej uroczystych liturgii w roku i zakończenie Triduum Paschalnego, bowiem zgodnie z żydowską tradycją o zmroku nastaje nowy dzień, rozpoczyna się już więc radość ze Zmartwychwstania Jezusa.
Wielkanoc – kiedy trzeba iść do kościoła?
Kiedy trzeba pójść do kościoła w Wielki Tydzień? Czy do kościoła w czasie trwania Wielkiego Tygodnia trzeba chodzić codziennie? Według Kodeksu Prawa Kanonicznego w Triduum Paschalne, a więc w Wielki Czwartek, Wielki Piątek i w Wielką Sobotę nie ma obowiązku uczestniczenia we mszach świętych i nabożeństwach. Niedziela wielkanocna jest natomiast dniem obowiązkowym.
